Błąd – słabe posunięcie, powodujące lub mogące spowodować ujemne konsekwencje, np. natychmiastową przegraną, straty materialne, osłabienie pozycji itp. Nie ma zawodnika, który nie popełnia błędów. Nie są od nich wolni najlepsi szachiści, nawet mistrzowie świata.
Oto dwie ciekawe wypowiedzi Ksawerego Tartakowera na ten temat: „Popełniane błędy pozwalają nam doskonalić swą grę” oraz „Błędy są wszędzie! Czyhają na to, by szachista je popełnił”.
Przyczyny błędów są bardzo różne:
- Pośpiech czyli „gorąca rączka”!
- Przedwczesne wyprowadzenie hetmana.
- Bezmyślne posunięcia skrajnymi pionkami.
- Wykonywanie ruchów tą samą figurą.
- Pionkożerstwo w debiucie.
- Dopuszczanie do przewagi w rozwoju przeciwnika.
- Brak należytej uwagi na przestawienie posunięć debiutowych przeciwnika.
- Brak znajomości typowych pułapek debiutowych.
- Brak wyczucia niebezpieczeństwa.
- Odruchowe posunięcia.
- Nie przywiązywanie wagi do wymiany.
- Błąd palcowy.
- Brak wyczucia momentu na wykonanie roszady.
- Błędy w liczeniu wariantów.
- Wykonywanie oczywistych posunięć debiutowych.
- Nie przywiązywanie wagi do struktury pionkowej.
- Brak znajomości typowych idei debiutowych.
- Brak profilaktycznego myślenia.
- Brak własnych opracowań debiutowych.
- Pozwolenie przeciwnikowi na rozegranie wariantu, do którego jest lepiej przygotowany.
- Nie zwracanie uwagi przy wyborze debiutu, że odpowiada on stylowi gry przeciwnika.
- Ślepe zaufanie do nowości z informatorów lub bezmyślne korzystanie z baz szachowych.
- Zła reakcja na nowinkę debiutową.
- Pospiesznie podjęta decyzja na podstawie podobieństwa pozycji.
- Brak dobrej znajomości wariantów gambitowych.
- Dążenie do spokojnej gry z silniejszym szachistą.
- Powierzchowne i bezmyślne traktowanie debiutu.
- Nie przywiązywanie wagi do centrum pionkowego.
- Częste zmiany repertuaru debiutowego.
- Nie uwzględnianie przy wyborze debiutu, czy odpowiada on naszemu charakterowi.
- Zbyt szybkie zaakceptowanie propozycji remisowej.